میلگرد زیگزاگ یا میلگرد موجدار، نوعی از میلگردهای فولادی هستند که سطح آن‌ها زیگزاگ یا موجدار است. این نوع میلگردها معمولاً برای کاربردهای زیبایی‌دهی یا زیباسازی در ساختمان‌ها و فضاهای عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
طراحی موجدار آن‌ها به محیط یا مکان انعکاس می‌دهد که به دلیل ویژگی‌های زیبایی و منحصر به فرد خود، محبوبیت زیادی در طراحی داخلی و خارجی ساختمان‌ها دارند. آهن وان در این مقاله همراه شما است تا میلگرد زیگزاگ را شناخته تا برای خرید میلگرد شما را راهنمایی کند.
فهرست محتوا
میلگرد زیگزاگ چیست؟
در صنعت ساختمان‌سازی، میلگردها با انواع مختلفی نظیر میلگرد حرارتی، میلگرد اصلی، میلگرد عرضی و میلگرد زیگزاگ شناخته می‌شوند. این میلگردها همگی برای تقویت ساختمان به‌کار می‌روند. به‌عنوان مثال، میلگرد حرارتی برای جلوگیری از ترک خوردگی بتن و میلگرد تقویتی برای افزایش مقاومت در نقاطی که استحکام کافی ندارد، استفاده می‌شوند. یکی از انواع میلگرد معروف، میلگرد زیگزاگ یا خرپا است که در اینجا به توضیحات مربوط به ویژگی‌ها و استفاده‌های آن می‌پردازیم.
خرپا، یا به عبارت دیگر میلگرد زیگزاگ، از اتصال دستی یا مکانیزه میلگردها به‌وجود می‌آید و شامل سه جزء پایینی، عرضی و بالایی است. این نوع میلگرد در ساختمان و پل‌سازی استفاده می‌شود و برای تحمل نیروهای کششی و فشاری در سازه‌ها بکار می‌رود. در انتخاب و خرید میلگرد زیگزاگ یا میلگرد عرضی، ابعاد و وزن میلگرد اهمیت دارد تا سازه باربری مطابق با نیازهای مورد انتظار باشد.
تعریف خرپا
خرپا یک نوع میلگرد زیگزاگ است که به‌طور متداول برای اتصال میلگردهای آجدار به میلگردهای ساده استفاده می‌شود. این میلگردها دارای طراحی طولانی و مستقیم هستند، همراه با یک وتر بالایی و یک وتر پایینی که توسط شبکه‌های عمودی و مورب از یکدیگر جدا شده‌اند. خرپا یکی از مصالحی است که برای استفاده در ساختمان‌ها، باید در کارگاه‌ها تولید شود. این نوع میلگردها برای ساخت تیرچه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و به نام‌های مختلفی نیز شناخته می‌شوند، از جمله تیرچه زیگزاگ یا خرپا.
روش‌های ساخت خرپا
برای ساخت خرپا، روش‌های متفاوتی وجود دارد. در اکثر کشورها امروزه از روش اتوماتیک برای تولید آن استفاده می‌شود، اما هنوز کارگاه‌های دستی نیز وجود دارند که از ابزارهای دستی برای تولید میلگرد زیگزاگ استفاده می‌کنند. دو روش اصلی برای ساخت خرپا به‌صورت زیر است:
1- روش دستی ساخت
در این روش، ابتدا میلگردها در کنار هم قرار می‌گیرند و سپس طول مورد نیاز برای خرپا مشخص می‌شود. در مرحله بعد، میلگردها در دستگاه برش‌زن قرار گرفته و برش داده می‌شوند. در این مرحله، میلگردهای زیگزاگ در قسمت‌های مشخصی از پیش تعیین‌شده قرار می‌گیرند، به‌طوری‌که دو میلگرد به‌طور موازی در پایین و یک میلگرد در بالا قرار گیرند و شکل سطح مقطع به‌شکل مثلثی شود. سپس میلگردهای پایینی با استفاده از میلگردهای کوچک به‌یکدیگر جوش داده می‌شوند. سرانجام، میلگردهای زیگزاگی به دو میلگرد دیگر جوش داده می‌شوند. در بعضی کارگاه‌ها، میلگردهای زیگزاگی به‌طور دستی با استفاده از دستگاه‌های خم شکل داده می‌شوند، اما بسیاری از شرکت‌ها این خرپاها را از کارخانه‌ها تهیه می‌نمایند.
این روش به شکل زیر است:
- میلگردها متمرکز می‌شوند و طول مورد نیاز مشخص می‌شود.
- میلگردها در دستگاه برش‌زن قرار گرفته و برش داده می‌شوند.
- میلگردهای زیگزاگ در موقعیت‌های مشخصی قرار می‌گیرند.
- میلگردهای پایینی با استفاده از میلگردهای کوچک جوش داده می‌شوند.
- میلگردهای زیگزاگی به دو میلگرد دیگر جوش داده می‌شوند.
این روش تضمین می‌کند که خرپاها به‌طور دقیق و با کیفیت تولید شوند، با این‌حال نیاز به دستگاه‌های خاص و توانمندی در تولید دارند.
2- روش مکانیزه ساخت
در این روش که در کارخانه‌های پیشرفته و با استفاده از دستگاه‌های خودکار انجام می‌شود، همه مراحل با سرعت بالا و توسط یک کارگر انجام می‌شود. ابتدا میلگردهای کلاف‌شده که دارای کربن کم هستند، از بین غلتک‌های ویژه عبور کرده و صاف شده و سپس تحت کشش قرار می‌گیرند. در مرحله بعد، گروه دیگری از میلگردها به شکل ۷ برعکس فشرده می‌شوند و به آن‌ها میلگرد زیگزاگ گفته می‌شود. در هر مرحله، این میلگردها با استفاده از دستگاه زیگزاگ میلگرد، به روش الکتریکی و با استفاده از نقطه جوش و آرماتور به‌یکدیگر وصل می‌شوند و در نهایت، خرپای ساخته‌شده به اندازه‌ی لازم برش داده می‌شود.
نکات مهم در ساخت میلگرد زیگزاگ
- در بعضی از کارگاه‌ها، بسته به سفارش مشتری و یا نوع تولید، از نبشی به‌جای میلگرد در پایین خرپا استفاده می‌شود.
- در اتصال میلگردها، از میلگردهای A3 ساده یا آجدار استفاده می‌شود.
- برای رفع مشکل جوش پایینی خرپا، در برخی مناطق ایران اقداماتی انجام شده است، از جمله انتخاب ارتفاع میلگرد عرضی بلندتر از خرپا و اتصال میلگردها به شکل قلاب در نقطه‌پایینی.
- البته، تیرچه قلابدار همراه با معایبی نظیر افزایش وزن و کاهش پوشش بتن مواجه است، همچنین میلگردهای زیگزاگ به میلگردهای کششی کافی گیرایی نخواهد داشت.
شاید برای شما جالب باشد: خرید هاش
برتری روش اتوماتیک در تولید خرپا
در روش مکانیزه، تمام مراحل توسط ماشین‌ها و به‌طور استاندارد و با دقت بالا انجام می‌شود، که باعث کاهش خطا نسبت به روش دستی می‌شود. همچنین، در این روش، استفاده از الکترود در جوش به‌کار نمی‌رود که منجر به ورود ناخالصی به میلگرد نمی‌شود. به‌عبارت دیگر، زمان جوشکاری ناخالصی‌های الکترود در روش دستی می‌تواند باعث ذوب فولاد و ایجاد گل‌جوش شود که منجر به کاهش مقاومت تیرچه در برابر نیروهای کششی و خمشی می‌شود. علاوه‌براین، روش اتوماتیک از نظر اقتصادی نیز مزیت دارد، زیرا با سرعت بالا در تولید و نیاز به نیروهای کمتر در خط تولید، هزینه‌ها کاهش می‌یابد. از سوی دیگر، با توجه به نوسانات قیمت میلگرد، این روش می‌تواند هزینه‌های نهایی را به‌شکل رقابتی کاهش دهد.
اجزای خرپا
در مراحل ساخت یک خرپا، آشنایی با اجزاء آن بسیار حائز اهمیت است. این اجزاء عبارتند از:
1- میلگرد کششی (پایینی)
میلگرد زیرین در زمان حمل و نقل باید توانایی تحمل نیروی کششی حاصل از لنگر خمشی را داشته باشد. در زمان بهره‌برداری، به عنوان عضو کششی تیر T عمل می‌کند.
2- میلگرد بالایی
این میلگرد در مراحل باربری، مانند زمان حمل و نقل و بین قالب‌بندی و بتن‌ریزی، وزن تیرچه را تحمل می‌کند.
3- میلگرد عرضی (زیگزاگی)
میلگرد زیگزاگ در حمل و نقل، نیرو را بین اجزاء تقسیم کرده و خود نیز نقشی در تحمل وزن بر عهده می‌گیرد. همچنین در بتن‌ریزی، پیوستگی بین میلگرد کششی و بتن پوششی را فراهم می‌کند.
4- میلگرد بالایی (حرارتی)
این میلگرد در مراحل اولیه باربری و زمان بین قالب‌بندی و بتن‌ریزی، وزن تیرچه را تحمل می‌کند. در صورت نیاز، می‌تواند در نقش میلگرد حرارتی نیز عمل کند، به شرطی که در مرحله دوم باربری از سطح بالاتری قرار گیرد.
ویژگی‌های میلگرد زیگزاگ (تیرچه خرپایی)
در ساخت خرپا، میلگرد زیرین واقعیتاً دو میلگرد به موازات هم است. اگر از میلگرد گرم نورد دیده برای میلگرد تقویتی استفاده شود، از نوع میلگرد آج ۳۴۰، آج ۴۰۰ و آج ۵۰۰ استفاده می‌شود، در حالی که اگر از میلگرد سرد نورد دیده استفاده شود، فقط از نوع میلگرد آجدار استفاده می‌شود. قطر آرماتورهای زیرین بین شش تا ۱۶ میلی‌متر است.
میلگرد عرضی یا زیگزاگ باید از نوع گرم نورد دیده (آج ۳۴۰ و ساده ۲۴۰) باشد و قطر آن نباید کمتر از چهار میلی‌متر باشد. در میلگرد بالایی، در هر دو حالت میلگرد سرد نورد دیده و گرم، از میلگرد آج ۳۴۰ و بالاتر استفاده می‌شود.
مزایا و معایب میلگرد زیگزاگ
مزایا:
- استفاده از میلگرد زیگزاگ می‌تواند به استحکام و پایداری سازه‌ها کمک کند؛ زیرا الگوی زیگزاگ آن نیروهای کششی و فشاری را به طور متوازن توزیع می‌کند.
- از آنجایی که میلگردها به صورت زیگزاگ به هم متصل می‌شوند، اتصالات بین آن‌ها قوی‌تر و مقاوم‌تر هستند که می‌تواند به افزایش دوام سازه‌ها کمک کند.
- از لحاظ ظاهری، استفاده از میلگرد زیگزاگ می‌تواند به زیبایی و استایل معماری سازه‌ها اضافه کند و طراحی‌های منحصر به فرد را ممکن سازد.
معایب:
- تولید میلگرد زیگزاگ ممکن است زمان‌بر و هزینه‌بر باشد؛ زیرا نیاز به تجهیزات و فرآیندهای خاصی دارد که ممکن است در کارگاه‌های ساختمانی سنتی موجود نباشد.
- انتخاب میلگرد زیگزاگ ممکن است به افزایش هزینه‌های ساخت و ساز منجر شود؛ زیرا قیمت آن معمولاً بالاتر از میلگردهای ساده است.
- مشکلاتی مانند اختلافات در ابعاد یا استانداردهای نامناسب ممکن است در تولید و استفاده از میلگرد زیگزاگ به وجود آید که می‌تواند به کاهش کیفیت سازه‌ها منجر شود.
کارخانجات ایرانی تولیدکننده میلگرد زیگزاگ
در ایران، تعدادی از کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی فعال در زمینه تولید میلگرد زیگزاگ وجود دارند. برخی از این کارخانه‌ها عبارتند از:
- کارخانه فولاد اهواز
- کارخانه فولاد مبارکه
- کارخانه فولاد خوزستان
- کارخانه فولاد اصفهان
- کارخانه فولاد آذربایجان‌غرب
این کارخانه‌ها به عنوان بخشی از صنعت فولادسازی ایران، میلگردهای زیگزاگ با استفاده از فرآیندهای مدرن تولید می‌کنند و در بازار داخلی و برخی بازارهای خارجی عرضه می‌شوند.
محاسبه فاصله و تعداد میلگرد زیگزاگ در تیرچه
در محاسبه فاصله و تعداد زیگزاگ در تیرچه، از فرمول زیر استفاده می‌شود:
H=d-(a-b)-(c/2)
در این فرمول:
H: فاصله میلگرد بالا به پایین
d: ضخامت سقف سازه مورد نظر
a: ضخامت بتن ریزی سقف
b: فاصله میلگرد بالایی تا روی بلوک
c: ضخامت پاشنه تیرچه
با اعمال فرمول برای H، طول میلگرد برای تیرچه مشخص می‌شود. سپس با فرمول زیر، طول نهایی میلگرد زیگزاگ به‌دست می‌آید:
L=n×z
در این فرمول:
L: طول نهایی میلگرد زیگزاگ
n: تعداد مقاطع عرضی
z: طول هر میلگرد عرضی
برای تولید میلگردهای زیگزاگ با کیفیت، باید از این فرمول‌ها به‌درستی استفاده شود تا ایمنی و کیفیت سازه تضمین شود.
سوالات متداول
جلوگیری از ترک خوردگی بتن از جمله مهمترین دلایل استفاده از میلگرد زیگزاگ است.
کیفیت زیگزاگ تولیدشده به روش خودکار از زیگزاگ تولیدشده به روش دستی بهتر است. زیرا در روش مکانیزه یا همان خودکار، هیچ‌گونه دخالت دستی وجود ندارد و کارها به‌صورت دقیق‌تر پیش می‌روند.
قیمت میلگرد زیگزاگ
متأثر از عوامل مختلفی از جمله نرخ تورم، عرضه و تقاضا در بازار، هزینه‌های تولید، نرخ ارز، وضعیت اقتصادی کشور، هزینه‌های حمل و نقل، قیمت مواد اولیه و شرایط جهانی است. به عنوان مثال، در زمان‌های بازار پایدار و اقتصادی خوب، قیمت میلگرد ممکن است کاهش یابد، اما در شرایطی که تورم و نوسانات بازار وجود دارد، قیمت ممکن است افزایش یابد. به طور کلی، برای دسترسی به آخرین قیمت‌ها، میتوانید با کارشناسان فروش ما در آهن وان تماس حاصل فرمایید.
شاید برای شما جالب باشد: تیرآهن 14
جمع بندی آهن وان
صنعت ساختمان‌سازی به سرعت در حال تکامل است، از زمان استفاده از تیر چوبی تا به امروز که از تکنولوژی‌های پیشرفته استفاده می‌شود، تاریخ علمی طولانی داریم. دانشمندان در حوزه‌های مختلف به دنبال راهکارهای جدیدی برای ایمنی و امنیت در ساختمان‌ها هستند. در این مسیر، استانداردهای بین‌المللی بازی مهمی دارند، اما هنوز در کشورمان به آن‌ها دسترسی محدود است. میلگرد زیگزاگ یکی از این استانداردهاست که در کارگاه‌های دستی با استانداردهای پایین تولید می‌شود، اما امیدواریم با توجه به نظارت و دقت بیشتر، کارگاه‌ها به تولید اتوماتیک و استانداردهای بالاتر برسند.
