کنترل کیفیت میلگرد در آهن وان به منظور اطمینان از استانداردهای مورد نیاز در محصولات و خرید میلگرد انجام می‌شود.
این شامل بررسی ابعاد، خواص مکانیکی، سطح و دیگر ویژگی‌های مهم است که تأثیر مستقیمی بر عملکرد و کارایی مصالح ساختمانی دارند.
فهرست محتوا
کنترل کیفیت میلگرد
مقاومت کششی و نقطه تسلیم دویی اساسی در تعیین کیفیت میلگردند. بنابراین، میلگرد با کیفیت باید معیارهای استاندارد را در این دو زمینه برآورده کند. پس از اجرای آزمایشات و بررسی ملاحظات کیفیت، تفسیر نتایج و تایید آنها به دست متخصصان متعهد است.
فرآیند کنترل کیفی میلگرد
فرآیند کنترل کیفیت میلگرد شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و آزمون‌ها است که برای اطمینان از مطابقت میلگردها با استانداردها و مشخصات فنی تعیین شده انجام می‌شود. این فرآیند شامل مراحل مختلفی است که به طور کلی عبارتند از:
- انتخاب مواد اولیه: انتخاب مواد اولیه با کیفیت و استاندارد برای تولید میلگرد بسیار مهم است.
- آزمایشات ورودی: آزمون‌های مختلفی بر روی مواد اولیه انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که ویژگی‌های مورد نیاز برای تولید میلگرد فراهم است.
- کنترل فرآیند تولید: در طول فرآیند تولید، کنترل مداوم بر روی پارامترهای مختلف از جمله دما، سرعت، و فشار انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که محصول نهایی با کیفیت مطلوب تولید می‌شود.
- آزمون‌های نهایی: پس از تولید، میلگردها آزمایش میشوند تا مطمئن شوند که همه مشخصات و استانداردهای مورد نیاز را دارا هستند.
- پیگیری و بازخورد: همچنین، پس از عرضه به بازار، بازخوردهای مشتریان و عملکرد محصولات پیگیری می‌شود تا اگر نیاز باشد تغییرات لازم اعمال شود.
این فرآیند‌ها به طور مداوم تکرار میشوند تا اطمینان حاصل شود که محصولات میلگرد با کیفیت و استانداردی مطابق با نیازهای بازار تولید میشوند.
مراحل کنترل کیفیت میلگرد
دسته‌بندی میلگرد بر اساس شکل و کاربرد، به سه نوع ساده، آجدار و آجدارپیچیده تقسیم می‌شود. این میلگردها ویژگی‌هایی مانند شکل‌پذیری، نقطه‌جوش، مقاومت کششی و نقطه تسلیم را دارند که از طریق مراحل کنترل کیفیت مورد آزمایش قرار می‌گیرند. بعد از این مراحل، کیفیت میلگرد موردنظر مشخص می‌شود. روش‌های مختلفی برای این آزمایشات و بررسی‌ها وجود دارد، از جمله آزمون خمش، خمش مجدد، خستگی، کشش، تعیین ترکیبات شیمیایی و اندازه‌گیری ابعاد و وزن که در ادامه به توضیح هرکدام خواهیم پرداخت.
آزمون کنترل کیفیت میلگرد
در مراحل کنترل کیفیت میلگرد، آزمون‌ها به دو دسته تقسیم میشوند: آزمون‌های مخرب (DT) و غیرمخرب (NDT). آزمون‌های مخرب تا زمانی که میلگرد تخریب نشود، ادامه دارند، شامل تست‌های توان کششی، تعیین خستگی، خمش سرد و خمش مجدد میشوند. اما آزمون‌های غیرمخرب بدون وارد کردن هر گونه آسیبی به میلگرد، انجام میشوند، مانند سنجش ابعاد و آزمایش میلگرد زنگ زده که از جمله تست‌های غیرمخرب هستند.
شاید برای شما جالب باشد: خرید هاش
آزمون کشش میلگرد
آزمون کشش میلگرد به دلیل سادگی و سرعت اجرا، در مقایسه با سایر روش‌های کنترل کیفیت میلگرد، بسیار محبوب است. این آزمایش برای ارزیابی مقاومت کششی میلگرد در برابر فشار و ضربه طراحی شده است و با استفاده از دستگاه‌های مکانیکی و هیدرولیکی انجام می‌شود.
یکی از دستگاه‌های معروف برای انجام این آزمایش، دستگاه یونیورسال (UTM) است. این دستگاه با اعمال نیرو و فشار، مقاومت کششی فلزات را تا زمان شکستن آنها اندازه‌گیری می‌کند. تنجش نهایی، یکی از مهمترین فاکتورهایی است که توسط این دستگاه مشخص می‌شود و نباید کمتر از 8% باشد؛ زیرا این میزان نشان‌دهنده کمبود شکل‌پذیری میلگرد است که باعث سختی در استفاده از آن می‌شود.
آزمون خمش میلگرد
برای اطمینان از کیفیت میلگردهایی که طول آنها بیشتر از 250 میلی‌متر است و هنوز هیچ عملیات مکانیکی بر روی آنها انجام نشده، لازم است آزمون خمش سرد یا bending test اجرا شود. این آزمون معمولا در دمای استاندارد 10 تا 35 درجه سانتی‌گراد انجام می‌شود. مدت زمان نگهداری میلگرد در این دما به شرایط محیطی آن بستگی دارد، و تست خمش میلگرد با استفاده از دستگاه خم‌کن انجام می‌شود.
آزمون خمش مجدد (باز خمش) میلگرد
برای ارزیابی میزان فرسودگی میلگردهای خم شده، از آزمون خمش مجدد یا بازخمش استفاده می‌شود. این آزمون دارای چند مرحله است. در این فرآیند، میلگرد ابتدا در دمای محیط 90 درجه سانتی‌گراد خم می‌شود و سپس در دمای گرم 100 درجه سانتی‌گراد قرار می‌گیرد.
در مرحله آخر، پس از خنک شدن میلگرد، به اندازه 20 درجه به طرف مخالف جهت اولیه چرخانده می‌شود. دمای استاندارد برای این تست معمولا 15 تا 250 درجه سانتی‌گراد است.
آزمون خستگی میلگرد
آزمون خستگی میلگرد از جمله مراحل مهم در تشخیص کیفیت میلگرد است، که باید حتماً قبل از استفاده در پروژه انجام شود. این آزمون، حداکثر تنش قابل تحمل میلگرد قبل از شکستگی را مشخص می‌کند. انواع مختلفی از آزمون خستگی وجود دارد، اما آزمون تحت فشار و کشش و تست با میله چرخان (ارتعاشی) معروف‌ترین آنها هستند.
آزمون‌های خستگی و دستگاه‌های مربوط به آن بر اساس استاندارد ملی ایران با شماره 8768-1 کنترل و کالیبره میشوند.
استانداردهای کنترل کیفیت میلگرد
استانداردهای کنترل کیفیت میلگرد شامل مجموعه‌ای از استانداردها و مقرراتی است که برای اطمینان از استاندارد و کیفیت محصولات میلگرد استفاده می‌شود. برخی از مهمترین استانداردهای مرتبط با کنترل کیفیت میلگرد عبارتند از:
1- ASTM A615/A615M : استاندارد ایالات متحده برای مشخصات میلگرد بتنی با ضخامت معین و زنگ زده.
2- ASTM A706/A706M : استاندارد ایالات متحده برای مشخصات میلگرد بتنی با خواص مکانیکی مناسب برای استفاده در سازه‌های خمیده و ارتعاشی.
3- BS 4449: استاندارد بریتانیا برای مشخصات میلگرد بتنی با خواص مکانیکی مشخص و کنترل شده.
4- ISO 6935-2: استاندارد بین‌المللی برای مشخصات میلگرد بتنی با ویژگی‌های مشخص شده مکانیکی و فیزیکی.
5- IS 1786: استاندارد هند برای مشخصات میلگرد بتنی با خواص مکانیکی و شیمیایی استاندارد.
این استانداردها و سایر استانداردهای مرتبط به عنوان راهنمایی برای تولید، آزمایش، و استفاده از محصولات میلگرد بکار می‌روند تا کیفیت و استاندارد مطلوب را ارائه دهند.
آزمایش سنجش ابعاد و وزن میلگرد
در آزمایش سنجش ابعاد و وزن میلگرد، ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی میلگرد مانند ابعاد و وزن بر اساس استاندارد ملی ایران به شماره 8103-1 بررسی میشوند. در این آزمایش، مشخصات هندسی میلگرد که مورد بررسی قرار می‌گیرند، شامل:
- اندازه‌گیری ارتفاع آج‌های عرضی و طولی
- اندازه‌گیری عمق تورفتگی‌ها
- تعیین گام آج‌های طولی و عرضی
- اندازه‌گیری زاویه شیب آج‌های عرضی
- محاسبه و بررسی پهنای تورفتگی‌ها
- بررسی دقیق وزن میلگرد از کارخانه‌های مختلف
پس از بررسی مشخصات هندسی میلگرد، درصد انحراف وزن میلگرد محاسبه می‌شود.
آزمون میلگرد زنگ زده
آزمون میلگرد زنگ زده جهت ارزیابی مقاومت میلگرد در برابر زنگ‌زدگی اجرا می‌شود. در این تست، میلگرد به محیط مرطوب و زنگ زدگی معرض می‌شود و سپس مقاومت آن در برابر فشار بررسی می‌شود. هرچه این مقاومت بیشتر باشد، استاندارد کیفیت میلگرد بالاتر خواهد بود.
تست‌های تعیین ترکیبات شیمیایی، کنترل چشمی و مایع نفوذ کننده نیز به عنوان آزمون‌های غیرمخرب مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما به‌صورت کمتری. آزمون کنترل چشمی توسط افراد متخصص برای تشخیص نواقص میلگرد انجام می‌شود، در حالی که تست تعیین ترکیبات شیمیایی برای مشخص شدن مواد اولیه و مقاطع مصرفی کارخانه تولید کننده استفاده می‌شود. در آزمون مایع نفوذ کننده، ماده‌ای خاص بر روی میلگرد ریخته می‌شود تا نواقص پنهان و حفره‌های آن روشن شوند.
برگه آنالیز میلگرد
برگه گواهینامه میلگرد یا همان برگه آنالیز کیفیت، حاوی جزئیات فنی میلگرد همراه با نام و نشان شرکت سازنده است که توسط بخش کنترل کیفیت کارخانه تأیید شده است. این گواهینامه شامل آنالیز شیمیایی، خواص مکانیکی، و مشخصات ظاهری و عمومی میلگرد است. در فرآیند خرید میلگرد، توجه به این برگه بسیار حیاتی است و به انجام یک خرید مطمئن کمک می‌کند. برای اطلاعات بیشتر درباره راهنمای خرید میلگرد، مطالعه راهنمای خرید میلگرد توصیه می‌شود.
ویژگی‌های برگه آنالیز میلگرد
مشخصات در گواهینامه میلگرد بسته به هر کارخانه متفاوت است، اما عموماً شامل مشخصات عمومی، خواص مکانیکی، و آنالیز شیمیایی می‌شود. علاوه بر این، ممکن است سایر مشخصات نیز درج شود، اما عدم حضور آنها نشانگر کیفیت پایین میلگرد نخواهد بود.
1- مشخصات تولیدکننده میلگرد و خریدار آن
در بخش مشخصات کارخانه تولیدکننده و خریدار، نام و نشان کارخانه، شماره گواهینامه فنی، علامت استاندارد ایران، تاریخ صدور و نام خریدار ذکر می‌شود، که این اطلاعات برای اطمینان از اصالت محصول بسیار حیاتی است.
2- مشخصات عمومی میلگرد
این بخش حاوی جزئیاتی از محصول، از جمله نوع (ساده یا آجدار)، گرید، اندازه، استاندارد مرجع، استاندارد معادل، کد محصول، طول، شماره بندیل، وزن، تاریخ تولید، نوع شمش، روش تولید، و مشخصات عملیات حرارتی است.
3- مشخصات مکانیکی میلگرد
این بخش به عنوان یکی از بخش‌های کلیدی در برگه آنالیز میلگرد شناخته می‌شود؛ زیرا به طور مستقیم خواص و محدوده کاربرد میلگرد را مشخص می‌کند. در صورتی که شرایط بارگذاری، استحکام طراحی و عوامل دیگر با مقادیر استاندارد موجود در گواهینامه میلگرد مغایرت داشته باشند، ممکن است خطرات جدی برای سازه و پروژه به وجود آید. آزمون کشش میلگرد، یکی از آزمون‌هایی است که خواص مکانیکی میلگرد را مشخص می‌کند.
اهمیت بخش مشخصات مکانیکی میلگرد بر اساس خواص زیر است:
- استحکام تسلیمی: این استحکام نشان‌دهنده مقاومتی است که میلگرد در برابر تغییر شکل پلاستیک یا ناپایداری نشان می‌دهد، که به‌طور معمول به آن “استحکام تسلیم” گفته می‌شود. واحد این استحکام معمولاً مگاپاسکال است.
- استحکام کششی: این استحکام بیانگر حداکثر نیرویی است که میلگرد می‌تواند با تغییر شکل پلاستیک تحمل کند. واحد آن نیز مگاپاسکال است.
- میزان تغییر طول: این پارامتر نشان‌دهنده شکل‌پذیری میلگرد است و به‌صورت درصد بیان می‌شود. میزان کمتر کربن در میلگرد باعث کاهش استحکام و افزایش شکل‌پذیری آن می‌شود.
- مقاومت خمشی: این آزمون مقاومت میلگرد را در برابر بارهای خمشی ارزیابی می‌کند. عبارت “OK” در برگه آنالیز میلگرد بیانگر تأیید کیفیت میلگرد است.
4- آنالیز شیمیایی میلگرد
تجزیه و تحلیل شیمیایی میلگرد
تجزیه و تحلیل شیمیایی میلگرد معمولاً در برگه‌های آنالیز میلگرد ذکر می‌شود و همانند خواص مکانیکی اطلاعات مهمی را ارائه می‌دهد. جدول ترکیب شیمیایی میلگرد مقدار و نوع عناصر آلیاژی را که در ساختار میلگرد وجود دارند، مشخص می‌کند. بررسی این عناصر آلیاژی و مقایسه آنها با استانداردهای موجود یکی از روش‌های ارزیابی کیفیت میلگرد است.
سوالات متداول
بله، برای انجام تعدادی از این آزمایشها مانند تست کشش، خستگی، خمش و خمش مجدد، لازم است میلگرد تخریب شود.
برآورد این هزینه به نوع آزمایش، نوع میلگرد و نوسانات بازار بستگی دارد، اما به طور کلی حدوداً 4% از هزینه ساخت تعیین می‌شود.
برگه گواهینامه یا آنالیز میلگرد، دارای مشخصات فنی این محصول است و بخش‌های متنوعی دارد که مراحل کنترل کیفیت میلگرد را نشان می‌دهد.
شاید برای شما جالب باشد: تیرآهن 14
جمع بندی آهن وان
فرآیند کنترل کیفیت میلگرد یک سری اقدامات و فعالیت‌هایی است که به‌منظور اطمینان از کیفیت و استاندارد محصول نهایی انجام می‌شود. این فرآیند شامل انجام آزمون‌های مختلف غیرمخرب و مخرب، ارزیابی مواد اولیه، کنترل فرآیندهای تولید، و بررسی نهایی محصولات میلگرد می‌شود. با استفاده از این فرآیند، تضمین می‌شود که میلگردهای تولیدی تمامی استانداردها و مشخصات فنی مورد نیاز را رعایت کرده و از نظر کیفیت به مطلوبیت‌های مشتریان پاسخگو باشند.
