همپوشانی میلگرد به معنای اتصال دو میلگرد با قطرهای مختلف به یکدیگر است، به طوری که قسمت انتهایی یکی از میلگردها در داخل قسمت انتهایی دیگری وارد می‌شود.
در آهن وان این روش برای اتصال میلگردهای فولادی در ساختمان‌ها و سازه‌های فلزی استفاده می‌شود تا اتصالات با مقاومت بالا و بدون نیاز به جوشکاری فراهم شوند. بعد از خرید میلگرد برای اتصال دو المان مانند دو ستون، ابتدا میلگردهای آن‌ها را در میزان مشخصی روی هم قرار می‌دهند و به هم متصل می‌کنند؛ این روش همپوشانی به نام اورلب میلگرد شناخته می‌شود.
فهرست محتوا
اورلب میلگرد
اورلب شامل کوپلینگ میلگرد به روش‌های مختلف است که با هدف اتصال دو میلگرد به هم انجام می‌شود. در این فرآیند، مهمترین عاملی که باید محاسبه شود، طول همپوشانی است. این طول برابر است با طولی که برای اتصال دو میلگرد نیاز است تا بتوانند بار را به اندازه کافی منتقل کنند. در تعیین طول اورلب میلگرد، اندازه میلگرد و نوع کاربرد آن دو عامل مهم هستند.
انواع همپوشانی میلگرد
انواع همپوشانی میلگرد شامل موارد زیر می‌شود:
- همپوشانی کامل (Full Encirclement): در این حالت، میلگردها به طور کامل با یکدیگر همپوشانی داده می‌شوند به طوری که هیچ بخشی از میلگرد اصلی بی‌پوشانی نمی‌ماند.
- همپوشانی نیمه (Partial Encirclement): در این حالت، میلگردها تنها به صورت جزئی با یکدیگر همپوشانی داده می‌شوند و بخشی از میلگرد اصلی بی‌پوشانی می‌ماند.
- همپوشانی زاویه‌ای (Angled Encirclement): در این حالت، میلگردها به صورتی همپوشانی داده می‌شوند که زاویه میان دو میلگرد تغییر می‌کند، معمولاً به منظور ایجاد اتصالات در زوایا و پیچیدگی‌های ساختمانی استفاده می‌شود.
- همپوشانی متناوب (Alternating Encirclement): در این حالت، میلگردها به صورت متناوب با یکدیگر همپوشانی داده می‌شوند، که این روش برای ایجاد اتصالات با ویژگی‌های خاص در ساختمان‌ها استفاده می‌شود.
انواع اورلب یا همپوشانی بر اساس نوع تماس
چند نوع روش اورلب میلگرد وجود دارد که عبارتند از:
- اورلب تماسی:
در این روش، میلگردها توسط سیم به یکدیگر متصل می‌شوند و این روش بسیار معمول است. در این حالت، مقاطع وصله شده با یکدیگر تماس دارند و با مفتول آهنی به هم متصل می‌شوند. این روش اغلب در میلگردهای افقی و در روش‌های معمول ساخت و ساز به کار می‌رود زیرا بهترین راه برای جلوگیری از حرکت میلگرد، به خصوص در زمان ریختن بتن، است.
- اورلب غیر تماسی:
در این روش، در اتصال دو میلگرد، هیچ تماسی بین آن‌ها وجود ندارد. باید اطمینان حاصل شود که بتن به طور کامل بین میلگردها قرار گرفته است؛ بنابراین، نظارت بر فاصله آزاد بین دو میلگرد بسیار مهم است. در این روش، نیاز به سیم‌پیچی کمتر است و مراحل کار ساده‌تر است. همچنین، طول پوشش میلگردها به محل و نوع آن‌ها بستگی دارد.
مزایای همپوشانی میلگرد
مزایای همپوشانی میلگرد شامل موارد زیر می‌شود:
- افزایش استحکام و مقاومت: همپوشانی میلگردها باعث افزایش استحکام و مقاومت سازه می‌شود، زیرا این روش اتصال نقاط ضعف را کاهش می‌دهد و انتقال بارهای مختلف را بهتر می‌کند.
- کاهش نیاز به جوشکاری: در همپوشانی میلگردها، نیاز به جوشکاری کاهش می‌یابد که زمان و هزینه را صرفه‌جویی می‌کند و همچنین احتمال وقوع مشکلات جوشکاری را کاهش می‌دهد.
- سرعت اجرا: نصب و اجرای همپوشانی میلگرد سریع‌تر از روش‌های جوشکاری است و این امر می‌تواند زمان ساخت سازه را کاهش دهد.
- کاهش هزینه: استفاده از همپوشانی میلگرد می‌تواند هزینه‌های ساخت و ساز را کاهش دهد، زیرا نیاز به مصرف جوشکاری و مواد جوشکاری را کاهش می‌دهد.
- اتصال قوی و پایدار: همپوشانی میلگرد باعث ایجاد اتصالات قوی و پایداری بین میلگردها می‌شود که تحت تأثیر بارهای مختلف نیز ایستادگی می‌کند.
شاید برای شما جالب باشد: خرید هاش
نحوه محاسبه اورلب میلگرد
محاسبه اورلب میلگرد بر اساس مقداری به نام “طول همپوشانی” صورت می‌گیرد. این مقدار برابر با طولی است که برای اتصال دو میلگرد نیاز است تا بتوانند بار را به اندازه کافی منتقل کنند. برای محاسبه طول همپوشانی، ابتدا باید فاصله بین دو میلگرد مورد نظر و قطر آن‌ها را اندازه گرفته و سپس با استفاده از مقادیر استاندارد و نیازهای طراحی، طول همپوشانی را محاسبه کرد.
عواملی که برای محاسبه طول همپوشانی در نظر گرفته می‌شوند عبارتند از:
– قطر میلگردها
– فاصله بین میلگردها
– خواص مکانیکی مواد سازه ای که میلگردها در آن‌ها قرار دارند
– باری که باید توسط این اتصال انتقال داده شود.
سپس با استفاده از روابط و فرمول‌های مربوطه، مقدار طول همپوشانی به دست می‌آید که باید در فرآیند طراحی و اجرا به کار گرفته شود.
نکات مهم در خصوص محاسبه اورلب میلگرد
برای محاسبه اورلب میلگرد، ابتدا باید به چند نکته توجه کنید که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.
- تعیین طول پوشش مورد نیاز: طول پوشش مورد نیاز برای وصله پوششی دو میلگرد در قسمت‌های مختلف سازه متفاوت است.
- فاصله محور میلگردها: در اعضای خمشی، فاصله محور دو میلگرد متصل به وصله پوششی نباید از یک پنجم طول پوشش بیشتر باشد و حداکثر نباید از ۱۵۰ میلیمتر تجاوز کند. این فاصله بین سایر اعضا نیز باید حداکثر ۵ برابر قطر میلگرد کوچک‌تر باشد.
- طول پوشش در زوج خاموت‌های U شکل: در این حالت، طول پوشش باید حداقل یک سوم از طول گیرایی میلگرد در کشش باشد، با در نظر گرفتن شرایط خاص برای Ab و fy.
- Ld: طول گیرایی میلگرد در کشش بر حسب میلیمتر.
- Ab: سطح مقطع میلگرد برای بتن حجیم بر حسب میلیمتر مربع.
- fy: مقاومت مشخصه فولاد بر حسب MPa.
با استفاده از این اطلاعات و فرمول‌های مربوطه، می‌توان طول همپوشانی میلگرد را محاسبه کرد.
اورلب میلگرد در فونداسیون
فونداسیون، بخشی از ساختمان که در تماس مستقیم با خاک واقع شده و وزن کل ساختمان را به زمین منتقل می‌کند، بسیار اهمیت دارد. این بخش باید به طور مستحکم و قابل اعتمادی ساخته شود. به همین دلیل، در فرآیند ساخت فونداسیون، استفاده از میلگردهای افقی برای آرماتوربندی اتصالاتی است که به تقویت فونداسیون کمک می‌کنند و باعث می‌شود آرماتورها در برابر فشار و نیروی بیشتری که در زمان ریختن بتن به آن‌ها وارد می‌شود، مقاومت نشان دهند.
ساختمان‌های بزرگی که دارای فونداسیون‌های عظیمی هستند، به اورلب میلگردهای فونداسیون نیاز دارند. زیرا فونداسیون این سازه‌ها معمولاً بزرگ و وسیع است و تقویت آن اغلب نیازمند اتصال افقی دو یا چند شاخه میلگرد است. اما باید به یاد داشته باشید که طبق مقررات ملی ساختمان، استفاده از اورلب میلگرد فقط برای میلگردهای با قطر کمتر از ۳۶ میلیمتر مجاز است. بنابراین، هنگام محاسبه و بررسی طول اورلب میلگرد در فونداسیون، باید به نحوه اجرای آن نیز توجه ویژه‌ای داشته باشید.
اورلب میلگرد در ستون
یکی از کاربردهای اصلی این روش، بررسی طول اورلب میلگرد در ستون است. در این حالت، میلگردهای انتظار از ستون‌ها بیرون آمده و به روش اورلب به میلگردهای ستون سایر طبقات متصل می‌شوند. مقدار اورلب میلگرد ستون با توجه به اندازه میلگرد و مقررات مندرج در مقررات ملی ساختمان قابل محاسبه است. در زمان اجرای این روش، باید به نکات زیر توجه داشته باشید:
- محل قرارگیری اورلب میلگرد ستون یا استفاده از وصله پوششی در میلگرد طولی فقط در طول میانه ستون مجاز است. طول وصله باید برای وصله‌های کششی در نظر گرفته شود.
- در هر نوار ستونی زیر دال، حداقل دو میلگرد باید از هسته ستون‌ها عبور کنند. این میلگردها می‌توانند به طور کامل در محل ستون‌ها به طور مهار یا با میلگردهای دیگر وصله شوند. اگر وصله‌ای از این آرماتورها خارج از هسته ستون‌ها باشد، طول وصله باید حداقل Ld2 باشد.
اورلب میلگرد در تیرها
اورلب میلگرد در تیرها همانند دیگر اجزای ساختمان انجام می‌شود. در قوانین بتن ایران، فرمول‌ها و قوانین مربوط به اورلب میلگرد در تیرها به طور کامل شرح داده شده است و توصیه می‌شود این قوانین را مطالعه کنید. با این حال، تجربه نشان می‌دهد که بهترین موقعیت برای اورلب میلگرد در تیرها، برای میلگردهای بالایی یک سوم میانی دهانه و برای میلگردهای پایینی یک دوم میانی دهانه است.
مراحل انجام اورلب میلگرد
مراحل انجام اورلب میلگرد عموماً به شرح زیر است:
۱. طراحی: در ابتدا، محاسبات و طراحی‌های مربوط به اورلب میلگرد بر اساس نیازهای سازه و مقررات ملی یا استانداردهای مربوطه انجام می‌شود.
۲. نصب میلگردها: میلگردها بر اساس طرح طراحی شده در محل مناسب قرار داده می‌شوند. این شامل قطع و نصب میلگردها به طول مورد نیاز است.
۳. تهیه و آماده‌سازی وصله‌ها: وصله‌های مورد نیاز برای اتصال میلگردها به هم آماده می‌شوند. این ممکن است شامل خمکاری، برش و جوشکاری وصله‌ها باشد.
۴. آرماتوربندی: میلگردها با استفاده از وصله‌های آماده شده به یکدیگر متصل می‌شوند و به شکل‌های مختلفی برای تقویت و سازه‌دهی سازه بندرسازی می‌شوند.
۵. بررسی و کنترل کیفیت: پس از نصب و اتصال میلگردها، کنترل کیفیت بر اجرای صحیح و مطابق با استانداردها و مقررات مورد نظر انجام می‌شود.
۶. پوشش میلگردها: میلگردها به طور معمول با استفاده از بتن یا مواد محافظ پوشانده می‌شوند تا از آسیب‌های خارجی و عوامل محیطی محافظت شوند.
۷. تایید و بهره‌برداری: پس از اتمام مراحل اورلب میلگرد و انجام آزمون‌های لازم، بهره‌برداری از سازه با اورلب میلگرد صورت می‌گیرد.
تجهیزات لازم برای اورلب میلگردها
تجهیزات لازم برای اورلب میلگردها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- میلگردها: میلگردهای فولادی که برای اتصال به هم و تقویت سازه‌ها استفاده می‌شوند.
- وصله‌ها: قطعاتی که برای اتصال میلگردها به یکدیگر و به قطعات دیگر استفاده می‌شوند، از جمله پره‌ها، سرپیچ‌ها و پیچ‌های متعدد.
- ماشین‌آلات خمکاری: ماشین‌آلاتی که برای خم کردن میلگردها به اندازه و شکل مورد نیاز برای اورلب استفاده می‌شود.
- ماشین‌آلات برش: برای قطع میلگردها به اندازه مورد نیاز و همچنین برای تهیه وصله‌ها و قطعات دیگر.
- ماشین‌آلات جوشکاری: برای اتصال میلگردها و وصله‌ها با استفاده از فرایندهای جوشکاری مختلف مانند جوشکاری قوسی، جوشکاری گازی و جوشکاری پوششی.
- تجهیزات ایمنی: شامل کلاه، عینک و دستکش‌های محافظ برای جلوگیری از آسیب‌های جسمانی در زمان انجام کارهای اورلب.
- ابزارهای دقیق: ابزارهایی که برای اندازه‌گیری طول، انحنا، وضعیت و تراکم میلگردها و وصله‌ها استفاده می‌شوند.
- متریال‌های محافظتی: برای پوشاندن میلگردها و وصله‌ها با مواد محافظتی مانند بتن، رزین‌ها یا رنگ‌های ضد زنگ.
این تجهیزات و موارد فوق تنها یک بخش از تجهیزاتی است که ممکن است برای اورلب میلگردها لازم باشد، بسته به نوع و مقیاس پروژه.
انواع اتصال اورلب میلگرد
اتصالات اورلب میلگرد به صورت متنوعی انجام می‌شوند، از جمله:
- اتصال اورلب میلگرد تماسی: در این نوع اتصال، میلگردها با استفاده از وصله‌های سیمی یا مفتولی به یکدیگر متصل می‌شوند. این اتصالات معمولاً برای میلگردهای افقی و عمودی در سازه‌های بتنی استفاده می‌شوند.
- اتصال اورلب میلگرد غیر تماسی: در این نوع اتصال، میلگردها به طور مستقیم به یکدیگر متصل نمی‌شوند و بین آن‌ها فضای خالی برای عبور بتن فراهم می‌شود. این نوع اتصال معمولاً برای میلگردهای عمودی در سازه‌های بتنی استفاده می‌شود تا تأثیرات بارگذاری و تغییرات دما را بهبود بخشد.
- اتصال اورلب میلگرد با استفاده از پیچ و مهره: در این نوع اتصال، میلگردها با استفاده از پیچ و مهره به یکدیگر متصل می‌شوند. این روش اتصال معمولاً برای اتصال میلگردهای فلزی در سازه‌های فلزی استفاده می‌شود.
- اتصال اورلب میلگرد با استفاده از جوش: در این نوع اتصال، میلگردها با استفاده از فرایند جوشکاری به یکدیگر متصل می‌شوند. این روش اتصال معمولاً برای اتصال میلگردها در سازه‌های فلزی و فولادی استفاده می‌شود.
۵. اتصال با سیم: اتصال با سیم، روشی ساده و بسیار انعطاف پذیر برای اورلب میلگرد است. در این روش، میتوانید قبل از ریختن بتن، میلگردها را جدا کنید و نوع اتصال را به سادگی تغییر دهید.
عواملی مانند مقاومت بتن، قطر میلگرد، نوع میلگرد و طول همپوشانی در این روش تأثیرگذار هستند. در این روش، میلگردها به یکدیگر متصل شده و با استفاده از سیم به هم بسته می‌شوند. طول همپوشانی نیز یکی از نکات حیاتی در این روش است.
۶. اتصال از طریق جوشکاری: اتصال اورلب میلگرد از طریق جوشکاری یکی از روش‌های کهنه‌تر و متداول برای اتصال میلگردها است. این روش معمولاً در شرایط خاصی انجام می‌شود و ممکن است نیاز به استفاده از آن باشد. در صورتی که در فرآیند ساخت سازه، احتمال جابجایی میلگردها وجود داشته باشد، اتصال از طریق جوشکاری بهترین گزینه برای اورلب میلگرد خواهد بود.
در برخی موارد، سیم قادر به تحمل بار قطعات موجود نیست و به همین دلیل، جوشکاری به عنوان روشی مناسب‌تر در نظر گرفته می‌شود. انتخاب مناسب نوع محصول و سیم جوش نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و باید به دقت انتخاب شوند. در این روش، میلگردها بر روی هم قرار می‌گیرند و با ایجاد جوش پیوسته، اتصال یکنواختی ایجاد می‌شود که باعث افزایش استحکام و پایداری اتصال میلگردها می‌شود.
۷. جوشکاری انتهای میلگرد: جوش‌پذیری میلگردها یکی از عوامل بسیار حیاتی در این روش است و برای استفاده در پروژه‌ها باید از طریق آزمون‌های مختلف تأیید شوند. اتصال مناسب و انتقال بار به بهترین شکل باید بین دو میلگرد اتفاق بیفتد تا یک سازه ایمن و پایدار شکل گیرد. بنابراین، در روش جوشکاری انتهای میلگرد، از ابزارها و تجهیزات خاصی استفاده می‌شود.
با استفاده از ابزار مربوطه، انتهای یکی از میلگردها به عنوان کاتد تعریف می‌شود و انتهای مقطع دیگر مثل یک الکترود عمل می‌کند. اعمال جریان الکتریکی باعث ذوب شدن محل جوش می‌شود و در نتیجه دو میلگرد به هم متصل می‌شوند.
این روش یکی از ایمن‌ترین روش‌ها برای اتصال میلگردها است. میلگردهای بلند در این روش باید به صورت سفارشی جوشکاری شوند و پس از انجام عملیات، به محل پروژه منتقل شده و در سازه نصب شوند.
۸. اتصال مکانیکی: اتصال مکانیکی به عنوان بهینه‌ترین روش اتصال میلگردها شناخته می‌شود که تمامی ضوابط و مقررات آیین‌نامه‌های ملی و بین‌المللی را رعایت می‌کند. این روش در کشور ایران از حدود ۱۵ سال پیش به کار گرفته می‌شود و در بسیاری از پروژه‌های بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اتصال مکانیکی میلگردها در کشورهای مختلف جهان به عنوان یک روش معتبر شناخته شده است و انواع مختلفی از آن وجود دارد. این نوع اتصال معمولاً به نام کوپلر شناخته می‌شود و انواع مختلفی از آن وجود دارد از جمله کوپلر استاندارد، کوپلر تبدیل، کوپر انتهایی، کوپلر جوشی و غیره که بر اساس نیاز مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما باید توجه داشت که تفاوت بین کوپلر و اورلپ مسئله‌ای است که باید به آن توجه کرد.
این روش برای میلگردهایی با قطر بیشتر از ۲۰ میلیمتر بسیار مناسب است و می‌توان آن را در اجزای مختلفی از سازه مانند ستون‌ها، تیرها، دیوارها و فونداسیون استفاده کرد. در این روش، از ابزار مخصوصی برای رزوه کردن انتهای دو میلگرد استفاده می‌شود و سپس با کمک کوپلر، به یکدیگر متصل می‌شوند.
هر یک از این اتصالات بر اساس نوع سازه و شرایط محیطی مورد استفاده قرار می‌گیرد و باید با استانداردها و مقررات مربوطه همخوانی داشته باشد.
شاید برای شما جالب باشد: تیرآهن 14
جمع بندی آهن وان
اورلب میلگرد یک فرآیند مهم در صنعت ساخت و ساز است که برای اتصال دو میلگرد به یکدیگر استفاده می‌شود. این فرآیند شامل چندین روش مختلف مانند اتصال باسیم، جوشکاری، جوشکاری انتهای میلگرد و اتصال مکانیکی است. هر روش دارای مزایا و معایب خاص خود است و بسته به نیازها و شرایط پروژه، انتخاب می‌شود. از مزایای اورلب میلگرد می‌توان به افزایش استحکام و پایداری اتصالات، کاهش هزینه‌ها و زمان اجرا، و افزایش کیفیت ساخت اشاره کرد. این فرآیند با دقت در محاسبه‌های ابعادی و استفاده از تجهیزات مناسب، می‌تواند بهبود قابل توجهی در عملکرد و ایمنی سازه‌ها ایجاد کند.
